Ο γαλατάς της γειτονιάς

Ο γαλατάς ήταν επάγγελμα πλανόδιου μικροπωλητή παλαιότερων εποχών, που διατηρήθηκε μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, που σήμερα έχει εκλείψει σχεδόν τελείως από αρκετές χώρες της Ευ-ρώπης. 

Γαλατάς στη Γερμανία στις αρχές του αιώνα 

ΛαογραφίαΣτην Ελλάδα και ειδικότερα στα αστικά κέντρα του 18ου αιώνα, (Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Πάτρα κ.λπ.) το ε-πάγγελμα αυτό ασκούσαν μικροποιμένες που περιφέρονταν γύρω από τις πόλεις με τα αιγοπρόβατά τους τα οποία και άρμεγαν οι ίδιοι προ του αγοραστή ή κάποιοι βοηθοί τους. 

Οι Ρουμελιώτες γαλακτοπώλες των (τότε) Αθηνών, δημιούργησαν μια ισχυρότατη επαγγελματική τάξη με ετήσια εορτή, τα κούλουμα που γιόρταζαν στους στύλους του Ολυμπίου Διός.

Στη δεκαετία του 1950 οι τελευταίοι πλανόδιοι γαλατάδες που διαλαλούσαν το εμπόρευμά τους με τη λέξη "γαλατάς!" ή μόνο την κατάληξη "τας!", μετέφεραν το γάλα σε μεταλλικά κυλινδρικά δοχεία (σε πολλά μέρη της Ελλάδας τα ονομάζουν «γκιούμια») και το μοίραζαν στις γειτονιές χύμα σε οκάδες ή δράμια. Στην αρχή της δεκαετίας του 1960 η διάθεση του γάλακτος άρχισε να γίνεται σε γυάλινες φιάλες που διανέμονταν παστεριωμένο γάλα, κάθε πρωί στις διάφορες γειτονιές με διά-φορα μέσα, ποδήλατα ή τρίκυκλες μοτοσικλέτες, όπως συνεχί-ζεται σήμερα η διάθεση των φιαλών γκαζιού. Όμως μετά από μια σειρά αγορανομικών διατάξεων στη δεκαετία του 1970 απαγορεύ-θηκε και ο τρόπος αυτός, της πλανόδιας διάθεσης, προκειμένου να διασφαλισθεί περισσότερο η ποιότητα και η υγειονομική ασφά-λεια των προς διάθεση γαλακτοκομικών προϊόντων με περιορι-σμό τόσο στο χρόνο της διάθεσης, (ημερομηνία λήξης), όσο και από συγκεκριμένα μόνο καταστήματα που είναι εφοδιασμένα με κα-τάλληλα ψυκτικά μέσα. 

Ο γαλατάς εργαζόταν στα μεγάλα αστικά κέντρα και όχι στα χωριά, καθώς εκεί υπήρχε η δυνατότητα, εξ ανάγκης, για άμεση πώλη-ση φρέσκου γάλακτος. 

Το μεταφορικό του μέσο ήταν ένα υποζύγιο (γάιδαρος ή μουλάρι, μερικές φορές ρυμουλκούσαν και ανοικτή ή κλειστή ελαφριά άμαξα) και αργότερα το ποδήλατο ή μηχανοκίνητο δίτροχο.